สารออกฤทธิ์ทางชีวภาพ (Bioactive Compounds) คือสารที่พบในอาหาร พืช หรือสิ่งมีชีวิต ที่มีผลกระทบต่อกระบวนการทางชีวภาพของร่างกาย โดยทั่วไป สารเหล่านี้ไม่ใช่สารอาหารหลักเช่น โปรตีน ไขมัน หรือคาร์โบไฮเดรต แต่มีบทบาทสำคัญในการสนับสนุนสุขภาพและการทำงานของระบบต่างๆ ในร่างกาย
ตัวอย่างสารออกฤทธิ์ทางชีวภาพที่พบได้บ่อย
สารออกฤทธิ์ทางชีวภาพมักพบในอาหารธรรมชาติ เช่น ผัก ผลไม้ ถั่ว และสมุนไพร ตัวอย่างที่พบได้บ่อย ได้แก่:
- โพลีฟีนอลส์ ที่พบในชาเขียว ไวน์แดง และผลไม้หลายชนิด มีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ
- แคโรทีนอยด์ ที่พบในแครอท และผักสีส้ม ช่วยในการบำรุงสายตา
- ไฟโตนิวเทรียนท์ ที่พบในผักใบเขียว มีส่วนช่วยเสริมภูมิคุ้มกันและลดการอักเสบ
ประโยชน์ของสารออกฤทธิ์ทางชีวภาพ
สารออกฤทธิ์ทางชีวภาพมักมีคุณสมบัติที่ส่งเสริมสุขภาพ เช่น:
- ต้านอนุมูลอิสระ ช่วยปกป้องเซลล์จากความเสียหายที่เกิดจากอนุมูลอิสระ
- ลดการอักเสบ มีฤทธิ์ช่วยลดการอักเสบในร่างกาย
- เสริมภูมิคุ้มกัน สนับสนุนระบบภูมิคุ้มกันให้ทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ
แหล่งอาหารที่มีสารออกฤทธิ์ทางชีวภาพสูง
สารออกฤทธิ์ทางชีวภาพสามารถพบได้ในอาหารหลายชนิด เช่น:
- ผลไม้ เช่น เบอร์รี่ แอปเปิ้ล และองุ่น
- ผัก เช่น บร็อคโคลี่ ผักโขม และแครอท
- เครื่องดื่ม เช่น ชาเขียว และไวน์แดง
- สมุนไพรและเครื่องเทศ เช่น ขมิ้น และขิง
ข้อควรระวังในการบริโภคสารออกฤทธิ์ทางชีวภาพ
แม้ว่าสารออกฤทธิ์ทางชีวภาพจะมีประโยชน์ต่อสุขภาพ แต่ควรบริโภคอย่างพอเหมาะและไม่เกินปริมาณที่แนะนำ เนื่องจากสารบางชนิดอาจทำให้เกิดผลข้างเคียงหากบริโภคมากเกินไป